Krsna Slava – proslava svetitelja zaštitnika doma i porodice

Među svim pravoslavnim hrišćanima, Srbi se izdvajaju po svom jedinstvenom verskom običaju, a to je  Krsna Slava.   Tragovi Krsne Slave potiču još od prastarog narodnog običaja, proslave domaćeg zaštitnika kod paganskog čoveka, kojeg su slavili još i stari Grci, Tračani, Dačani, Iliri, Rimljani i dr. Do nedavno su svi Sloveni imali tragove ovog običaja, koji se najbolje održao kod Srba.

slika_721_2

Pre primanja hrišćanstva Srbi su bili mnogobožački narod. Svaki dom je imao svoje domaće božanstvo, kojeg su se najteže odricali nakon primanja  hrišćanstva.  Sveti Sava je početkom 13.veka vešto  zamenio  idole i mnogobožačke kumire velikim hrišćanskim svetiteljima.  Kako se tadašnje stanovništvo bavilo uglavnom poljoprivredom i stočarstvom, ne iznenađuje činjenica da se većina Slava praznuje u jesen, zimu i proleće, kada je manje radova u polju i oko životinja.

Običaj slavljenja Krsne Slave očuvao se u Srba još od vremena pokrštavanja, kao jedina neprekinuta tradicija. Ostali običaji su se menjali i gasili, dok je Slava  nastavljala da se prenosi s kolena na koleno, sa oca na sina. Kada se sin oženi, zasnuje  svoju porodicu i počne da živi zasebno, preuzima Slavu simbolično tako što četvrtinu slavskog kolača  nosi svojoj kući.

Sastavni deo svake slave je:

slavski kolač -simboliše Isusa. Uoči Slave domaćica mesi slavski kolač od čistog pšeničnog brašna i ukrašava ga raznim ukrasima od testa, odozgo se utiskuje pečat sa slovima IS HS NI KA, što znači: Isus Hristus pobeđuje;

slika_720_4

vino – kojim se preliva slavski kolač simboliše krv koja je tekla iz Hristovih rana;

slavsko žito – žito se kuva od čistog i otrebljenog pšeničnog brašna, koje se kasnije melje i meša sa šećerom i mlevenim orasima radi lepšeg ukusa. Žito se stavlja na tacnu i lepo oblikuje, a gostima ga služi ženska osoba, obično ćerka ili unuka. Pre nego što gost uzme žito,  prekrsti se i čestita Slavu. Pored žita stoji posebna tacna sa kašilicama i čaša sa vodom, u koju gosti stavljaju kašičicu nakon što se posluže;

slavska sveća –  za Slavu se kupuje sveća od pravog voska, dužine oko 50-60cm. Sveća se pali na dan slave, neposredno pred rezanje kolača i gori celog dana. Kad sveća izgori, gasi se tako što se domaćin prekrsti i malo vina prolije na fitilj sveće. Sveća se stavlja pred ikonu ili na neko drugo svečano mesto u kući i tu stoji do sledeče godine;

slika_718_1A

slavska trpeza – koliko je raznovrsna i obilna zavisi od mogućnosti domaćina, bitno je da se ispoštuje post, ukoliko Slava padne u sredu, petak ili u period crkvenog posta.

slava table

Najbrojnije i najpoznatije Slave su:

 

Sveti Nikola – 19. decembra,

Sveti Georgije – Đurđevdan, 6.maja i Đurđic 16.novembra ,

Sveti Arhanđel Mihailo – Aranđelovdan, 21.novembra,

Sveti Jovan – 20.januar

Sveti Dimitrije – 8.novembar

Sveta Petka – 27.oktobar

Sveti Luka – 31.oktobar itd.




Оставите одговор

Your email address will not be published. Required fields are signed with *